روشهای گلاب گیری

دستگاههاي گرمايش کارخانه هاي گلابگيري يک دستگاه ديگ بخار است که با سوخت نفت و گاز کار مي کند و بخار توليد شده به وسيله لوله هاي گوناگون به جايگاه توليد (ديگ هاي گلاب گيري) انتقال مي يابد.

.بر اساس استانداردهاي گلاب ايران ،گلاب از نظر درجه خلوص به دو نوع گلاب سنگين و گلاب سبک تقسيم مي شود:

گلاب سنگبن (درجه يک )-گلابي که در 100 ميلي ليتر آن دست کم 35 ميلي گرم اسانس وجود داشته باشد.

گلاب سبک (درجه دو)- گلابي که در 100 ميلي ليتر آن دست کم 15 ميلي گرم اسانس وجود داشته باشد( کافي محسن ويحيي رياضي ،1380).

گلاب گل محمدي نيز حداقل سه نوع مختلف دارد:

1-گلاب اول:اين گلاب از تقطير گل هاي محمدي تازه و پس از جدا کردن اسانس اول از حاصل تقطير بدست مي آيد و به صورت مايعي زلال و بي رنگ است .اين گلاب اشباء از اجزاء موجود در اسانس تام گل محمدي است و معمولا در کارخانه هاي صنعتي فرآوري گل محمدي درجهان از آن براي تهيه اسانس دوم و گلاب دوم استفاده مي شود  و هيچ گاه به صورت خام به فروش نمي رسد اما در ايران اين گلاب در مخازن مخصوصي  ذخيره شده وبه تدريج با آب مقطر تا  رسيدن به درصد معيني از اسانس رقيق شده و پس از پاستوريزه شدن و بسته بندي براي فروش عرضه مي شود.

2-گلاب دوم:اين گلاب از تقطير مجدد گلاب اول گل محمدي و پس از جدا کردن  اسانس اول  از حاصل تقطير به دست مي آيد . اين گلاب حاوي مقادير کمي از اجزاء فرار موجود در گل محمدي (حداکثر 40 ميلي گرم در 100 ميلي گرم)است و به صورت مايعي بي رنگ و زلال است .امروزه در کارخانه هاي صنعتي فرآوري گل محمدي در جهان گلاب دوم به عنوان محصول فرعي گل محمدي و در کنار اسانس دوم که براي تهيه اسانس تام استحصال مي گردد تهيه شده و پس از انجام آناليزهاي لازم به صورت تجاري براي فروش عرضه مي گردد ولي در ايران به دليل عرضه مستقيم گلاب اول رقيق شده و عدم استحصال اسانس دوم از آن اين محصول عملا جايگاهي ندارد و در مقياس بسيار ناچيز توليد مي گردد.

3-گلاب حاصل از انحلال اسانس در آب مقطر :در سال هاي اخير  با ابداع دستگاههاي تقطير مداوم  استحصال اسانس  تام طي يک مرحله صورت مي گيرد. اين  دستگاه ها بر خلاف دستگاه هاي تقطير معمولي تنها  مقدار ناچيزي گلاب توليد مي کنند. لذا براي توليد گلاب در مقياس صنعتي از اسانس استفاده مي شود . بدين ترتيب که اسانس تام حاصل از اين دستگاه ها پس از فرآوري و خالص سازي به مقدار معين در آب مقطر حل شده و گلابي با کيفيت هاي متنوع دلحواه و يکنواخت به دست مي آيد .گلابي که امروزه در کارخانه هاي صنعتي فراوري گل محمدي در جهان توليد مي گردد  عموتا از اين نوع است . اما به دليل عدم  استفاده از دستگاه هاي تقطير مداوم در ايران اين گلاب اصلا در ايران توليد نمي شود( حقير ابراهيم آبادي  عبدالرسول 1389).

اسانس

با انجام کارهاي تقطير گل محمدي و فرآورش گلاب ،ماده روغني فراري که روي آن پديد مي آيد اسانس يا عطر ناميده مي شود . اسانس گل سرخ در بشره فوقاني گلبرگها و درون سلولهايي با ظاهر برآمده جاي دارد. در سلولهاي بشره تحتاني گلبرگها، در محلي که گلبرگهاي داخلي، از گلبرگهاي خارجي خود پوشيده مي گردد نيز اين اسانس جمع مي  شود. اسانس گل سرخ از گلبرگهاي گياه مذکور و گونه‌هاي ديگري از آن مانند Rosa centifolia، R.moschata، R.alba به نحوي که ذکر مي شود تهيه مي‌گردد. دورگه ها، واريته ‌ها، وفرمهاي مختلف گياهان مذکور نيز در تهيه اسانس بکار مي رود ولي نوع مرغوب آن از گياه اصلي يعني R.damascena بدست مي آيد. با وجود تعداد زيادي از گونه هاي پرورش يافته‌ي گل رز, كمي از آنها عطر قابل ملاحظه‌اي دارند كه بوسيله كارخانه‌هاي عطر‌‌سازي در جهان شناخته شده اند. اساسا 4 گونه از رز، براي توليد اسانس وجود دارد كه شامل گل رشتی(گل رز فرانسوی) , گل محمدي, رز قرمز پرپر, نسترن[1] مي‌باشد. اسانس رز در مراكش و فرانسه از رز قرمز پرپر, در مصر از گل رز فرانسوی, و چين از رز ركوسا و ديگر رزهاي وحشي توليد مي شود اما مهمترين توليدكنندگان اسانس گل رز درجهان, تركيه و بلغارستان هستند كه اسانس رز را، از گل محمدي بدست مي آورند (بايدار و همکاران،[2] 2004). تهيه اسانس گل سرخ در اروپا، نخستين بار توسط Rossi در سال 1574ميلادي صورت گرفت(زرگري 1368). اسانس گل محمدي از تقطير گل هاي تازه با بخار آب بدست مي آيد.از گل محمدي سه نوع اسانس حاصل مي گردد.

1-اسانس اول: اين اسانس از تقطير گل هاي محمدي تازه با بخار آب بدست مي آيد و به صورت لايه اي از مايع زردرنگ بر سطح گلاب حاصل از تقطير اين گل ها شناور مي شود. اين اسانس حاوي اجزائي از اسانس تام گل محمدي است که حلاليت کمتري در آب دارند و عمدتا از هيدروکربن هاي اشباع واحد 14 تا 23 کربن تشکيل شده است و به همين دليل بر اثر سرد شدن به حالت جامد در مي آيد. بخش اعظم اسانس گل محمدي توليدي ايران در حال حاضر از اين نوع است.

2-اسانس دوم: اگر گلاب حاصل از تقطير گل محمدي که به گلاب اول معروف است را مجددا با بخار آب تقطير کنيم  اسانس دوم و گلاب دوم بدست مي آيد. اين اسانس نيز به صورت لايه اي از مايع زرد رنگ بر سطح گلاب دوم ظاهر مي شود اما از نظر مقدار تقريبا دو برابر اسانس اول و از نظر کيفيت بسيار مرغوب تر از آن است و حاوي مواد بسيار معطر موجود در گل محمدي است. اين اسانس در اثر سرد شدن جامد نمي شود.

3-اسانس تام: با ارزش ترين محصول گل محمدي که به آن لقب طلاي مايع (Liquid Gold) داده اند، اسانس تام آن است و از افزودن اسانس  اول و دوم گل محمدي به يکديگر حاصل مي شود( حقير ابراهيم آبادي  عبدالرسول 1389).

اسانس گل سرخ در گرما حالت روان دارد ولي تدريجا که سرد مي شود و به گرماي 30 يا 25 و يا20(بر حسب نوع اسانس ) ميرسد تدريجا به صورت پوسته هاي فلس مانند و متبلوردر مي آيد. انجماد کامل آن در 15 تا 20 درجه است ولي اگراسانس از از نوع  مرغوب باشد، در گرماي 12 درجه منجمد  مي شود در اين حالت اگر شيشه محتوي اسانس انجماديافته راوارونه نگهدارند، اسانس مذکور به پايين سرازير نميگردد. اسانس گل سرخ مايعي بي رنگ يا مايل به زرد و ياکم و بيش تيره و در برخي انواع مايل به سبز است. از نظر غلظت نيز حالتي روغني نشان مي دهد. وزن مخصوص ان در گرماي 20 درجه بين 0.830و 0.870 مي باشد.اسانس گل سرخ در الکل گرم حل مي شود ولي درجه انحلال ان در الکل سرد کم است. بو ي اسانس گل سرخ خيلي قوي است  ولي اگر به حالت رقيق شده در آيد بسيار مطبوع مي گردد. طعم آن تند  معطر است.

ترکيبات شيمايي اسانس گل سرخ از نظر کلي داراي دو قسمت ،1) جامد 2) مايع است.

 قسمت جامد اسانس گل سرخ، فاقد بو مي باشد.و استئاروپتين ((Stearoptene نام دارد در گرماي 33 درجه نيز ذوب مي شود

.قسمت مايع اسانس گل سرخ بوي قوي دارد و الئوپتن(Oleoptene )ناميده مي شود .شامل 45% ژرانيول است و 20 الی 40 درصد سيترونل لول( Citronellol ) است. ژرانيول و سيترونل لول، هر دو حالت مايع و بويي ملايم و بسيار مطبوع شبيه بوي گل سرخ دارند. قسمت اسانس مايع گل سرخ، علاوه بر ژرانيول و سيترونل لول، داراي موادي نظير نرول nerol ، لينالول ، اوزنول Eugenol ، سيترال ، الد ئيدنونيليک nonylique Al. و ترکيبات ديگر است(زرگري 1368).

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه:

[+] نوشته شده توسط مرضیه در 22:59 | |